„Als het gaat om het vinden van een passende woning, zijn we een hele generatie aan het afschrijven”, zei Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft onlangs in de Nrc. „Hoe kan dit, vragen mensen me steeds vaker. Ze worden boos, merk ik.” Er zijn veel oorzaken aan te wijzen maar één ding staat vast: het volkshuisvestingsbeleid van de afgelopen decennia heeft de ‘woningnoodramp’ sterk bevorderd. Het aangaan van hoge leningen voor een koopwoning werd gesubsidieerd. En van de woningcorporaties, die sociale huurwoningen bouwen en beheren,  trok de overheid haar handen af. Daardoor kunnen jonge mensen nu bijna niet meer aan een eigen, betaalbare woning komen. Hoe zal dat verder gaan?

Steeds meer burgers verliezen hun vertrouwen in de politiek. De overgrote meerderheid vindt bijvoorbeeld dat de sociale ongelijkheid moet worden aangepakt. Zo bezit de rijkste 10% zelfs 60% van het totale vermogen in Nederland. Woningen zijn een investeringsobject geworden, waarvoor de middengroepen een hoge schuld moeten aangaan. Maar de regering aarzelt en lijkt zeker niet van plan om vermogens van de rijkste Nederlanders meer te gaan belasten. 

Kan het ook anders?  Dat we wonen als een grondrecht zien in plaats van als een investering? Grondspeculatie heeft de woningprijzen inmiddels verdubbeld. George Monbiot en Jason Hickel laten zien dat het idee dat je grond kunt bezitten helemaal verweven is met de geschiedenis van kolonialisme en kapitalisme. En met de heerschappij die de Westerse mens denkt te kunnen uitoefenen over de natuur met behulp van techniek en natuurwetenschap. 

De Nederlandse Bank lanceerde vorig jaar een voorstel om de vermogenscomponent van woningbezit te gaan belasten. Dat levert op termijn veel goedkopere woningen op. En een eerlijker verdeling van lusten en lasten over kopers en huurders van huizen. Dit idee wordt opmerkelijk genoeg ondersteund door alle grote banken van Nederland. Zij schreven samen met economen van alle grote universiteiten een rapport waarin zij dit onderbouwen. Ook de rol van gemeenten en gemeentepolitiek komen daarbij aan de orde. De stijging van de huizenprijzen gaat ten koste van de beschikbaarheid van huizen. De Nederlandse Bank wil de verhoging van de vermogensbelasting op huizen gebruiken om de inkomstenbelasting te verlagen. Vrijwel iedereen gaat er daarom op de langere termijn op vooruit, Zie de afbeelding hieronder.

Met een gerichte aanpak van de nodige grote systeemveranderingen in Nederland kunnen we een heel eind komen. Dat is hoopgevend. Maar daarvoor is wel de moed nodig om oneerlijke machtsverhoudingen aan te pakken. Krijg door deze cursus inzicht in de verwevenheid van de woningmarkt met economie en politiek. En denk zelf mee over mogelijke oplossingen. Lees hier meer over de cursus en schrijf je in: https://www.hovoalkmaar.nl/course/het-neoliberalisme-en-de-gevolgen-voor-de-woningmarkt/