Ups en downs van mijn leven als raadslid
Het kostte mij en mijn fractiegenoten van GroenLinks in de Alkmaarse gemeenteraad twee jaar om een woningbouwaanjager aangesteld te krijgen. Daarna werkte de aanjager meer dan twee jaar met veel succes. Ondanks de crisis werd er meer gebouwd in Alkmaar. Vervolgens kwam er een nieuwe college dat zijn opvolger ontsloeg, en daarmee de succesvolle koers verliet zonder de gemeenteraad daarvan opgaaf van redenen te geven. De Alkmaarse Rekenkamer heeft nu vastgesteld dat het woningbouwbeleid in Alkmaar precies in de periode van de woningbouwaanjager – van 2009 tot 2011 – eindelijk de goede kant op ging. En dat het nieuwe college geen duidelijk beeld had en heeft van wat ze dan wel wil. De coalitiepartijen waren zo onsportief om de aanbevelingen en conclusies van het Rekenkamerrapport weg te stemmen in de raad van 21 november 2013. Frustrerend voor mij als raadslid. Hoe heeft het zover kunnen komen?
De woningbouwaanjager stond in het verkiezingsprogramma van GroenLinks. In 2006 kwamen wij in het college. Ik had als raadslid woningbouw in mijn portefeuille, maar de VVD leverde de wethouder Wonen. Die hield zich niet aan de afspraak om een aanjager aan te stellen. Ik schreef daar een open brief over, waar de VVD ziedend over werd. Zij eiste intrekking van de brief. Wij gingen alleen akkoord als de zaak terug zou komen in de raadsdiscussies. Na twee jaar trok de VVD zich plotseling terug uit het college. De D66 wethouder die de portefeuille overnam, stelde wel de wederom beloofde aanjager aan.
De aanjager ging eerst na waarom Alkmaar al jaren haar greep op de woningbouwproductie kwijt was geraakt. Zijn rapport Huizen of heilige huisjes? hekelde de verkokering bij de gemeente en de starre omgang met de regels. Vervolgens ging hij aan de slag om het netwerk van bouwende partijen bij elkaar te krijgen. Alle projecten (en dat waren er heel wat!) werden minutieus tegen het licht gehouden, evenals de eisen vanuit de gemeente. Hij wist een vertrouwensband op te bouwen met alle betrokkenen. Projecten werden inhoudelijk aangepast en in prioriteitsvolgorde geplaatst. Hij wist consensus te bereiken en de productie kwam op gang, ondanks het inzetten van de crisis in de woningbouw. Iedereen was tevreden.
Zo leek het tenminste. De coup van Adriaanse naar aanleiding van de voorgenomen verhuizing van het Medische Centrum Alkmaar naar Heerhugowaard zette GroenLinks, PvdA en D66 begin 2011 buiten spel. OPA en SP kwamen in het college. De verhoudingen in de raad kwamen op scherp te staan. Inmiddels was er net een nieuwe woningbouwaanjager gekomen. Die plaatste in een lezing relativerende kanttekeningen bij het door het nieuwe college hoog in het vaandel gehesen Collectief Particulier Ondernemerschap, waarbij mensen zelf leiding geven aan hun woningbouwproject. De OPA-wethouder Ruimtelijke Ordening was hier ontstemd over. De man werd ontslagen.
Vanwege het eerder behaalde succes ging ik om tafel met de SP-wethouder Wonen om een nieuwe aanjager aangesteld te krijgen. Zij vertelde mij dat er bij de regiogemeenten weerstand tegen was. Officieel werd het beleid nu vraaggerichte woningbouw, waarbij onduidelijk was wat de definitie van de vraag was en hoe de regie hierop gevoerd zou worden. Maar de nieuwe coalitie vond het allemaal goed genoeg. Ondertussen bleek mij dat er in de regio en bij de voorheen samenwerkende bouwpartijen overwegend grote voorstanders waren van een woningbouwaanjager, het liefst zelfs regionaal.
Ik moest met lege handen toezien hoe mijn inspanningen geen vrucht meer droegen nu de politieke verhoudingen gewijzigd waren. Het deze week verschenen rapport van onze Rekenkamer bevestigt mijn beeld. Maar daarmee vermindert mijn frustratie niet. Mijn potentiële invloed als raadslid blijkt meer afhankelijk te zijn van de politieke verhoudingen dan van de inhoudelijke kwaliteit van mijn inbreng. Machtsposities zijn doorslaggevend in de vormgeving van het beleid.
Feiko van der Veen 