Ik lees weer verder over de financiële crisis en let op of de boeken mij behalve verstandelijk ook emotioneel bevredigen.  Vandaag schrijf ik over Dit kan niet waar zijn van Joris Luyendijk en Een ander soort geld van Helen Toxopeus.

Luyendijk interviewde 200 bankiers in de Londense City en kwam tot de conclusie dat niet de hebzucht van de bankiers de oorzaak van de crisis is, maar de perverse prikkels die in de financiële wereld bestaan. Topbankiers hebben zeker in het begin van hun carrière jarenlang bijna al hun tijd aan het werk besteed, zijn vele collega’s voorbijgestreefd en leven vaak alleen nog tussen andere mensen uit de sector die ook zeer rijk zijn. Zij zijn vervreemd van de samenleving. Zolang het legaal is mag je klanten bedriegen. Inderdaad, de uiteindelijke risico’s zijn voor de belastingbetalers. Ondertussen heeft zelfs de top geen zicht op alle risico’s die ontstaan door de ingewikkelde, computergestuurde financiële instrumenten die de geldstromen sturen. En de bovennationale macht van de financiële sector maakt zelfs politici aan hen ondergeschikt. Waarmee het systeem zichzelf wel ten gronde moet richten. Het is nu wachten op de volgende, misschien nog ernstiger crisis. Nou, daar worden Joris en ook ik niet blij van.

Opwinding en enthousiasme voel ik wel na lezing van het boek van Toxopeus, waarin zij schrijft over haar gesprekken met Henk van Arkel van STRO, wat staat voor Social TRade Organisation. STRO werkt al 25 jaar vooral in ontwikkelingslanden, maar steeds vaker ook in Europa met het scheppen van lokale geldsoorten. Dat kan de lokale economie stimuleren. Vooral waar economische stagnatie is kunnen onbenutte arbeidscapaciteit en onbenutte overcapaciteit van bedrijven de lokale economie een nieuwe impuls geven. Kern van de aanpak is dat de deelnemers elkaar renteloos krediet verschaffen, waarmee onderlinge transacties betaald worden. Een computersysteem houdt alles bij. In het onderling afrekenen kunnen regels geprogrammeerd worden. Doel is het alternatieve geld zoveel mogelijk te laten rollen binnen de regio. Op termijn volgt de uiteindelijke afrekening. De kosten van de administratie en van de verzekering die het risico van wanbetaling dekt, moeten door de deelnemers worden opgebracht. Maar omdat er economische activiteit ontstaat waar eerst stagnatie was, levert dit netto toch gewoon profijt op. Lokaal geld is een reëel alternatief voor krediet via een officiële bank.  Dat maakt mij enthousiast.

Ik vind het idee geweldig omdat het mij doet denken aan het stervende geld van Rudolf Steiner, waar ik al vaker over schreef. In het boek probeert Henk aan Helen ook zijn macro-economische visie op de werking van rente uit te leggen. Helen staat sympathiek tegenover het idee, maar heeft er als academisch gevormd econoom wel moeite mee te aanvaarden dat er in een werkzame economie zelfs een negatieve rente mogelijk zou zijn. Henk legt uit dat de 1% allerrijksten in ons land zoveel geld hebben, dat ze dat onmogelijk kunnen besteden. Dus beleggen ze het. Door de werking van rente op rente groeit hun vermogen exponentieel, ten kosten van de 80% van de laagste inkomens, die altijd in de aankoopprijs van goederen  een rentecomponent meebetalen. Het rentenieren van de rijksten legt een constante druk op de wereldeconomie om te renderen. Alleen waar investeringen mogelijk zijn die een hoge rente kunnen opbrengen wordt nog krediet verschaft. En een groot deel van het wereldwijd beschikbare geld komt niet meer beschikbaar voor consumenten en bedrijven, maar zit in speculatieve beleggingen. Door de werking van rente op rente worden de verhoudingen almaar schever. Dat is ook een belangrijke verklaring van het gedurig achterwege blijven van voldoende investeringen in duurzaamheid, waar ik zelf de afgelopen jaren tegenaan ben gelopen als politicus. Daarmee werkt de macht die het reguliere geldsysteem aan de rijken geeft toenemend het oplossen van de milieuproblemen van nu en helemaal van de toekomst tegen. Maar STRO biedt een werkzaam alternatief, dat mensen zelf ter hand kunnen nemen. Dat vind ik hoopgevend en lucht mij geweldig op.

Ik ben enthousiast en wil deelname van harte aanbevelen! Zie hier de link naar het aanbod: http://www.socialtrade.nl/circuitnederland/ Sla de superrijken over en investeer in elkaar. Ja, we kunnen het!